De ‘liefdesdriehoek’ is het geheim van een lange, geslaagde relatie: “Spendeer niet te veel ‘lege’ tijd met elkaar”
Quality time: een half uur per dag en een dagdeel in de week. In mijn praktijk, waar ik werk met het herstel na ontrouw blijkt dat de genoemde ‘liefdesdriehoek’ veelal is gaan ontbreken in de loop der jaren. Ongemerkt erin geslopen, of naar aanleiding van een pijnlijke gebeurtenis waar niet goed genoeg over gesproken is, ontstaan is.
Na de verliefde periode gaat het niet meer ‘vanzelf’ en moet je er moeite voor doen. De tongzoen verdwijnt. De s*ks wordt sleur. En we onderhouden de intimiteit, de passie en de toewijding te weinig. 

En ze leven nog lang en gelukkig – dat is het sprookje. De realiteit is dat je daar wel wat voor moet doen. Wetenschappers ontwikkelden een formule voor een succesvolle relatie: de liefdesdriehoek. Wat is dat? Twee relatietherapeuten verhelderen de 3 ingrediënten die elk koppel volgens de formule nodig heeft: “Alle positieve dingen die gebeuren in je relatie kun je zien als voorspel.”

Een lange, gelukkige relatie. Het is iets waar veel mensen van dromen. En je hebt het wel degelijk zelf in de hand, zeggen wetenschappers. In de jaren tachtig van de vorige eeuw ontwikkelde psycholoog prof. Robert Sternberg de zogeheten driehoekstheorie van de liefde. Hij gaat uit van het principe dat een complete en bestendige liefdesrelatie uit drie basisingrediënten bestaat: intimiteit, passie en toewijding. Aan de hand van een vragenlijst kun je bepalen of die aanwezig zijn en wat de verhouding is binnen jouw relatie.

“Zonder intimiteit en passie blijft er ‘lege’ liefde over”

“In het beste geval zijn alle drie de onderdelen aanwezig”, vertelt relatietherapeut Robert Haringsma. “Hoe meer ingrediënten er missen, hoe wankeler de relatie. Zonder passie en toewijding blijft er enkel vriendschap over. Een relatie waarin vooral passie aanwezig is en de toewijding ontbreekt, drijft op lust. Bij een gebrek aan intimiteit en passie blijft er ‘lege’ liefde over, een zakelijke overeenkomst. Passie, intimiteit en toewijding hoeven echter niet alle drie in gelijke mate aanwezig te zijn. Voorkeuren kunnen veranderen in de loop van je leven”, zegt Haringsma.

“Vaak is er in het begin van de relatie voornamelijk aandacht voor passie. Wanneer die wat minder wordt, komt er ruimte voor intimiteit. Als je kinderen krijgt, gaat de relatie vaak drijven op verbinding. Gaan die uit huis, dan is er weer meer ruimte voor passie”, gaat de relatietherapeut verder.

“Dit zijn slechts een paar voorbeelden, want elke omstandigheid vraagt om een nieuwe samenstelling van de drie ingrediënten van liefde. Het doel is om steeds een evenwicht te zoeken dat voor beiden goed voelt op dat moment, of dat in ieder geval te accepteren is. In dit evenwicht spelen alle onderdelen hun rol, maar het kan best zijn dat het ene luider klinkt dan het andere.”

Intimiteit: Hiermee wordt nabijheid, vertrouwen, verbondenheid en het met elkaar delen van gevoelens bedoeld. Volgens de theorie van Sternberg heeft intimiteit ook te maken met hoe goed stellen met elkaar kunnen communiceren. Hoe je de intimiteit tussen jullie versterkt? Met simpele daden. Die keer dat er zomaar een briefje op de keukentafel lag met een lief woordje erop. Of dat er een bemoedigend sms’je van je partner binnenkwam toen je dat even nodig had, gewoon om je sterkte te wensen bij dat spannende gesprek. 

Betrokkenheid met je partner, maar ook gewoon gezien, gewaardeerd en gesteund worden, is essentieel voor intimiteit binnen een relatie, aldus relatietherapeut Haringsma. Dit soort kleine gebaren verdwijnen gemakkelijk in de drukte van het dagelijks leven, zeker als het even niet zo goed loopt tussen jullie. “Maar juist zulke momentjes van aandacht geven de ander het gevoel dat je toegankelijk, responsief en betrokken bent”, zegt Haringsma. “Denk aan een complimentje maken, zomaar een knuffel of een kus geven, vol aandacht reageren wanneer je partner iets zegt. Door dit soort dingen groeit het gevoel van verbondenheid.”

“Verbeel­ding of fantasie is een van de belangrijk­ste ingrediën­ten voor verlangen en (fysieke) intimiteit” –Relatie-expert Esther Perel-

Wat ook helpt, is elkaar even moeten missen. Denk maar na: een van de leukste dingen van kamperen is, eenmaal weer thuis, de waardering voor je eigen bed, douche en wc. Wanneer dat bed gewoon binnen handbereik is, stapt niemand er jubelend van dankbaarheid in. Pas als er het er even níét is, duikt dat gevoel van waardering op. In een liefdesrelatie werkt dat ook zo.

Het brein is nu eenmaal geneigd om dingen (en mensen) als vanzelfsprekend te beschouwen. Daarom is het een goed idee om soms wat tijd zonder je partner door te brengen. Relatietherapeut Esther Perel deed er een wereldwijd onderzoek naar. Wat blijkt? Fysieke afstand is hét meest voorkomende moment waarop men zich aangetrokken voelt tot zijn of haar partner. Die afstand zorgt er namelijk voor dat ons verbeeldingsvermogen weer wordt geactiveerd. En laat nu net verbeelding of fantasie één van de belangrijkste ingrediënten voor verlangen en (fysieke) intimiteit zijn, aldus Perel.

Ook relatietherapeut Robert Haringsma oppert in zijn boek ‘Relatietherapie voor beginners’ om niet te veel ‘lege tijd’ met elkaar te spenderen. Te vaak samen zijn zonder aandacht aan elkaar te besteden, kan het gevoel geven dat je partner je niet ziet staan. “De kunst is niet om zoveel mogelijk tijd met elkaar door te brengen, wél om de tijd die je met elkaar doorbrengt te laten tellen.”

Passie

De meeste relaties beginnen met wilde, onstuimige passie, voortdurend verlangen en oneindig veel zin. Maar uit onderzoek blijkt dat die fase al na zo’n jaar of twee voorbij is. Voor de meeste stellen is het behouden van opwinding, verlangen en aantrekkingskracht in een lange relatie dus een uitdaging, zegt Sternberg. Volgens relatietherapeut Esther Perel is het idee dat passie zich spontaan moet voor (blijven) doen in een relatie zelfs ‘giftig’. “Een gezonde relatie kost altijd werk, niet alleen als er iets mis is. Dus ook voor passie moet je werken, bijvoorbeeld door er tijd voor te maken”, meent ze. 

“Oké, een planning lijkt misschien niet erg romantisch, maar het houdt feitelijk een intentie in, en intentie drukt waarde uit”, aldus Perel. “Wanneer je seks afspreekt, bevestig je jullie erotische band. Dat deed je ook toen jullie vroeger afspraakjes maakten. Zie het als een verlengd voorspel, van twintig minuten of twee dagen.”

“Elke keer dat je ruzie maakt, raakt de seks juist verder weg. Veel koppels beseffen dit nog steeds niet” –Relatietherapeut Robert Haringsma-

Het is echter onvermijdelijk dat er zo nu en dan irritatie optreedt wanneer je partner al tientallen jaren dag in dag uit naast je loopt. Geen zorgen, we zijn allemaal mensen. Soms is er ook niets fijner dan even lekker te zeuren of te zagen tegen degene die het dichtst bij je staat. Toch raden experts aan om dit te beperken. Gezeur is funest voor passie.

Robert Haringsma voegt daaraan toe: “Alle positieve dingen die gebeuren in je relatie kun je zien als voorspel. Als je aardig bent tegen elkaar, wordt het een stuk makkelijker om samen in bed te belanden. Elke keer dat je ruzie maakt, raakt de seks juist verder weg. Een open deur, inderdaad, maar veel koppels beseffen nog altijd niet dat het zo werkt. Natuurlijk is het gemakkelijker om leuk en lief tegen elkaar te doen als je net stomende seks hebt gehad. Dan kun je vaak meer van je partner hebben en ben je eerder geneigd om een extraatje te doen voor de ander.”

Toewijding 

Zoals veel bedrijven regelmatig een teamdag hebben om ‘de neuzen dezelfde kant op’ te krijgen, is dat ook aan te raden voor een liefdesrelatie. Een relatie is immers net een bedrijf, compleet met aandeelhouders, gezamenlijke en individuele belangen en doelen, en dromen voor een succesvolle toekomst. In de praktijk nemen weinig stellen daadwerkelijk de tijd om hun gezamenlijke visie, dromen en doelen te evalueren en (her)formuleren. 

Dat is zonde, vindt relatietherapeut Robert Haringsma. “Zeker in het kader van ‘toewijding’ is het belangrijk om te weten en gezamenlijk te besluiten waar jullie met de relatie naartoe willen. Dit kan door te bespreken hoe jullie ideale leven eruitziet, wat jullie komend jaar willen doen en wie wat oppakt om dat doel te bereiken. Het versterkt de band om een gezamenlijke visie te ontwikkelen en het geeft houvast om te weten dat jullie op één lijn zitten.”

“Rituelen die je even boven het alledaagse uit tillen zijn een geweldig smeermid­del om de toewijding aan de relatie te vergroten”

Wat de verbinding ook versterkt, zijn rituelen. Vrijdagavond, als de kinderen op bed liggen, voor de haard de afgelopen week doornemen. Zaterdag met koffie en croissantjes samen de krant lezen. Symbolische handelingen die je net even boven het alledaagse uit tillen zijn een geweldig smeermiddel om de toewijding aan de relatie te vergroten.

In zijn boek ‘Rituelen voor atheïsten’ pleit filosoof Alain de Botton voor het belang van gezamenlijke gebruiken en handelingen. Hij stelt dat ze in langere relaties continuïteit en een gevoel van verbondenheid creëren. Ook Esther Perel is een voorstander van relatie- en gezinsrituelen omdat die benadrukken hoe belangrijk de band is: “Alle relaties zijn verhalen. Rituelen helpen om ze te vertellen.”

Nog wat voorbeelden van rituelen: een vaste avond in de week waarop jullie om beurten een filmklassieker uitkiezen en samen bekijken. Eens in de maand gezellig samen eten in jullie favoriete restaurant. Alleen al nadenken over wat fijne rituelen voor jullie zouden kunnen zijn, kan volgens Perel het gevoel van verbondenheid al versterken.

De test:

Doe zelf de test

Geef bij elke stelling aan op een schaal van 1 tot 5 in hoeverre deze van toepassing is. 1: totaal niet, 5: klopt helemaal.

Intimiteit:

1. Ik heb een warme, liefdevolle relatie met mijn partner.
2. Ik ontvang vaak emotionele steun van mijn partner. 
3. Ik waardeer de aanwezigheid van mijn partner in mijn leven.
4. Ik voel me comfortabel bij mijn partner.
5. Ik voel dat mijn partner mij begrijpt.

Passie:

6. Mijn relatie met mijn partner is romantisch.
7. Ik vind mijn partner erg aantrekkelijk.
8. Ik kan me niet voorstellen dat iemand anders mij zo gelukkig maakt als mijn partner.
9. Er is bijna iets ‘magisch’ aan de relatie met mijn partner.
10. Mijn relatie met mijn partner is gepassioneerd.

Toewijding

11. Ik heb vertrouwen in de stabiliteit van de relatie met mijn partner.
12. Mijn toewijding aan mijn partner is solide.
13. Ik ben zeker van mijn liefde voor mijn partner.
14. Ik zie de relatie met mijn partner als blijvend.
15. Ik heb een gevoel van verantwoordelijkheid voor mijn partner.

Wat nu? Bereken de gemiddelde score per onderdeel. Deelnemers aan het internationale onderzoek scoorden gemiddeld een 4, en passie had gemiddeld de laagste score. Is de gemiddelde score ergens minder dan 3, dan kan de relatie op dit onderdeel onderhoud nodig hebben.

Overgenomen van de Belgische krant HNH en aangevuld door mezelf.